Garnizon piastowski
Stosując definicję garnizonu znamiona jego istnienia można już dostrzec, w przypadku Legnicy, można dostrzec już w 1208 roku.
W tym roku piastowski książę śląski Henryk I Brodaty ustanowił legnicki zamek rezydencją książęcą. Rozpoczęła się rozbudowa zamku dla potrzeb dworu książęcego.
W średniowieczu władca swe siedziby wykorzystywał stosunkowo rzadko. Swoje władztwo spełniał przemieszczając się po swych terytoriach, doglądając majątku, wykonując funkcje sędziowskie, sprawdzając swoich lenników, odbierając należne daniny i nadając tytuły i włości. Towarzyszyła mu drużyna wojów zorganizowana według określonych zasad. W jej skład wchodził dowódca, chorąży odpowiedzialny za chorągiew władcy i nadzór nad adeptami do zawodu rycerskiego, kwatermistrz odpowiedzialny za kwatery dla księcia i drużyny, wyżywienie, paszę dla zwierząt, koniuszy – odpowiedzialny za konie księcia i drużyny, łowczy, którego zadaniem było zaopatrzenie dworu w dziczyznę.
Stan sił zbrojnych władcy zmieniał się w zależności od potrzeb. W przypadku ogłoszenia wyprawy zbrojnej, lub potrzeb obrony każdy z lenników obowiązany był do wystawienia swoim wysiłkiem finansowym oddziału składającego się z konnych i pieszych. Taki poczet rycerski musiał być samowystarczalny, stąd pocztom, i dalej siłom władcy towarzyszyły tabory wiozące dobytek armii, a często i łupy zdobyte na pokonanym wrogu. Tabory stanowiły też cel łupieżczych napadów. Utrata taborów często oznaczała klęskę militarnego przedsięwzięcia władcy.
Z chwilą powołania zamku na rezydencję władcy wyznaczany był kasztelan. Był on odpowiedzialny za utrzymanie cech obronnych zamku. Powoływał załogę zamku, dbał o uzbrojenie, wyszkolenie załogi, stan murów, stan zapasów wody i żywności. Ściągał też należne daniny na rzecz utrzymania zamku.
Zachowały się imiona rycerzy drużyny książęcej z czasów bitwy na Dobrym Polu z Mongołami. Niektóre z tych rodów trwają po dzień dzisiejszy.
Dużo wiadomości można wyczytać w różnych żywotach św. Jadwigi. Ich autorzy, przy okazji, opisują życie dworu księżnej.
Bardzo wielu wiadomości na temat struktur rycerskich można wyczytać w beletrystyce Józefa Ignacego Kraszewskiego, który, nie dość, że był bardzo płodnym pisarzem historycznym, to swoje pisarstwo opierał na bardzo rzetelnej, warsztatowej podbudowie wykorzystując materiał dzisiaj już dla nas niedostępnych.
Zbrojne załogi zamków stanowiły pierwociny późniejszych garnizonów.
Wójt, będący władzą wykonawczą rady miejskiej też miał do dyspozycji zbrojnych, jednak byli oni władzą porządkową dla miasta, nie byli formacjami zaczepno-obronnymi.
Na podstawie:
Boras Zygmunt: Książęta Piastowscy Śląska. – Wyd. 3 popr. i rozsz. – Katowice: Śląsk, 1982
Chutkowski Janusz: Opowieści o dawnej Legnicy. – Wyd. 2 zm. – Wrocław: ATUT, 20039
Długosz Jan: Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, PIW, Warszawa 1968
Dolny Śląsk: monografia historyczna , pod red. Wojciecha Wrzesińskiego. – Wrocław: Wyd. UWr., 2006
Drabina Jan: Miasta śląskie w średniowieczu. – Katowice: Śląsk,1988
Drabina Jan: Życie codzienne w miastach śląskich XIV i XV w. – Wyd. 2, popr. – Wrocław: Skryba, 1998
Kiełbasa Antoni: Książę Henryk Brodaty: w 800- lecie rozpoczęcia rządów. – Wrocław: TUM, 2001
Kiersnowski Ryszard: Życie codzienne na Śląsku w wiekach średnich. – Warszawa: PIW, 1977
Legnica. Monografia historyczna miasta, pod red. Mariana Haisiga, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1977
Legnica. Zarys monografii miasta, Wydawnictwo DTSK, Wrocław – Legnica, 1998
Maleczyńska Ewa: Życie codzienne Śląska w dobie odrodzenia. — Warszawa: PIW, 1973
Wiszewski Przemysław: Świat według Ambrożego Bitschena, czyli jak XV-wieczny mieszkaniec Legnicy mógł postrzegać swoje miejsce we Wszechświecie, w. Szkice Legnickie — 2004
Wrzesiński Szymon: Tajemnice rycerzy: życie codzienne śląskich feudałów. – Zakrzewo: Replika, 2008
Zientara Benedykt: Henryk Brodaty i jego czasy. – Warszawa: PIW, 1975
Materiały w posiadaniu autora.