Członkowie i sympatycy stowarzyszenia „Pamięć i Dialog” wyróżnieni

Podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej Legnicy w Akademii Rycerskiej (3 VI 2024) wręczone zostały odznaki Zasłużony dla Legnicy i nadane zostały tytuły Honorowy Obywatel Legnicy. Na wniosek stowarzyszenia „Pamięć i Dialog” tytuł Honorowego Obywatela Legnicy otrzymał Edward Wiśniewski a odznakę Zasłużony dla Legnicy Barbara Morawiec i Marek Poradowski.

Poniżej prezentujemy sylwetki wyróżnionych.

EDWARD WIŚNIEWSKI

Edward Wiśniewski urodził się 21 lutego 1938 r. w miejscowości Zagaje na Wołyniu. Szkołę Podstawową ukończył w Kamieniu Wielkim (pow. Gorzów Wielkopolski), gdzie osiadła Jego Rodzina w 1945 r., a liceum ogólnokształcące w Gorzowie Wielkopolskim. W 1960 r. został absolwentem Studium Nauczycielskiego we Wrocławiu, zdobywając zawód nauczyciela geografii. Później studia kontynuował zaocznie na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu (mgr geografii w 1969 r.), a w roku 1973 ukończył Podyplomowe Studium Geografii Turystycznej na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1959 r. rozpoczął działalność w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym (PTTK), któremu jest wierny do dziś. Pracę podjął w Szkole Podstawowej nr 10 w Legnicy, a wkrótce został też wychowawcą w Państwowym Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym. I tak od roku 1960 nieprzerwanie żyje w naszym mieście, starając się mu służyć na wiele sposobów.

Swoje zainteresowania krajoznawcze, a także geograficzne i historyczne wykorzystał w pracy z młodzieżą. Zorganizował dla niej setki wycieczek pieszych i rowerowych oraz obozów wędrownych – najpierw w najbliższe okolice Legnicy, a później zaznajamiał stopniowo z Pogórzem Kaczawskim, Karkonoszami i Ziemią Kłodzką. Jednocześnie, chcąc szerzej poznać historię Legnicy i sąsiednich miast oraz miasteczek, włączył się w prace Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz uczestniczył w pierwszym kursie przewodników turystycznych po Legnicy, zorganizowanym przez Zarząd Oddziału PTTK w 1962 r., a prowadzonym przez Tadeusza Gumińskiego, ówczesnego prezesa TPN. Jak wspomina „tam po raz pierwszy usłyszałem o podlegnickich Warmątowicach i testamencie Alfreda Olszewskiego na rzecz H. Sienkiewicza. Ta nowo pozyskana wiedza pozwalała mi na celową aktywność turystyczną w okolicy i <odkrywanie> tajemnic Warmątowic”.

I to „odkrywanie” rozpoczął z młodzieżą Szkolnego Koła Krajoznawczo-Turystycznego „Szarotka” w SP nr 10, z którą porządkował zaniedbany i zdewastowany pałac, jak również przylegający teren przy fosie i wewnątrz dworu, a znalezione różne artefakty przekazywał panu Gumińskiemu do TPN – wśród nich była m.in. karta pocztowa pisana przez syna Bohdana ze Szwajcarii do matki Gabrieli Olszewskiej. Te badania w Warmątowicach z udziałem młodzieży zaowocowały później (1981) artykułem o wsi Warmątowice w „Szkicach Legnickich”. Sentyment do tej Postaci – w formie „szlaku śladami Alfreda Olszewskiego – trwa do dzisiaj. Innym razem na trasie wędrówki obozowej w Sudetach Środkowych – w Bolkowie młodzież znalazła, ratując od zniszczenia, „Kronikę Świata” Hartmanna Schedla (niemiecki lekarz, humanista, historyk), inkunabuł z 1493 r. wydany w Norymberdze, który również przesłano na adres T. Gumińskiego do TPN, i od tamtego okresu – jak mówi E. Wiśniewski – „czeka na dobry czas i właściwą ekspozycję w Legnicy”!

Jako pasjonat turystyki i popularyzator krajoznawstwa konsekwentnie uczył i wychowywał młodzież społecznie niedostosowaną poprzez organizowanie dla niej wycieczek i obozów wędrownych, dzięki czemu młodzi ludzie poznawali historię miast i śląskich gór oraz zdobywali wiedzę o środowisku przyrodniczym, uczyli się też określonych zachowań.

E. Wiśniewski był również organizatorem Klubu Sympatyków Ciekawych Wypraw w SP nr 11 (1983-1989) oraz kół krajoznawczych działających w Młodzieżowym Domu Kultury, a następnie w Młodzieżowym Centrum Kultury „Harcerz”. Poprzez te działania kształtował u młodych postawy aktywne, zaszczepiając tym samym chęć poznawania najbliższego otoczenia, jego historię, walory i środowisko przyrodnicze.

Pozostając wierny swoim zainteresowaniom regionalnym i turystycznym jeszcze przed przejściem na emeryturę (1991) zainicjował i prowadził do 2012 r. ranking turystyczny szkół „Wędrujemy”. Jego celem była aktywizacja turystyczno-krajoznawcza szkół w Legnicy i w trzech powiatach (legnickim, jaworskim i złotoryjskim). Z kolei w latach 90. przewodniczył zespołom oceniającym na szczeblu powiatowym i wojewódzkim prace nadsyłane na konkurs „Poznajemy Ojcowiznę”, wyznając zasadę, że młodzi ludzie powinni poznać skomplikowane dzieje własnych okolic, które są ich „Małą Ojczyzną”.

Swoją wiedzę o Legnicy i okolicy popularyzował przez wiele lat w Kole Przewodników PTTK oraz podczas wykładów na kursach przewodnickich w Legnicy (prowadził je także w Głogowie). Wykształcił wielu przewodników Legnicy.

Jego bogate doświadczenie przodownika a potem przewodnika turystyki pieszej i górskiej oraz instruktora krajoznawstwa, wyjątkową aktywność oraz duży dorobek wykorzystano w pracach Wojewódzkiej Przewodnickiej Komisji Egzaminacyjno-Kwalifikacyjnej przy Wojewodzie Legnickim (1975-1980). Natomiast w latach 1999-2010 E. Wiśniewski przewodniczył Państwowej Komisji Egzaminacyjnej Przewodników Sudeckich przy Wojewodzie Dolnośląskim, a następnie przy Marszałku Województwa Dolnośląskiego.

Edward Wiśniewski zajmował się także wytyczaniem tras, w tym m.in. Dolnośląskiego Szlaku Cystersów i ścieżek dydaktycznych w Wąwozie Myśliborskim oraz „Śladami kopaczy w dolinie Staruchy” i „Synklina Leszczyny” w Parku Krajobrazowym CHEŁMY. Przygotował założenia programowe Centrum Edukacji Ekologicznej i Krajoznawstwa w Myśliborzu. Należał do grona inicjatorów utworzenia Parku Krajobrazowego CHEŁMY, opracowując dokumentację projektu parku. W połowie lat 90. znalazł się w gronie specjalistów, którzy dokonali inwentaryzacji przyrodniczo-turystycznej Legnicy oraz „Strategii rozwoju turystyki w województwie legnickim” (1997).

Wiele zadowolenia dało Wiśniewskiemu nawiązanie kontaktów z Czechami. Zainicjował współpracę z władzami samorządowymi i kościelnymi przygranicznych gmin (np. Broumov, Štramberk, Raspenava, Hejnice, Frydlant) i pielgrzymki szlakiem benedyktyńskim z Legnickiego Pola m.in. do Broumova, Štramberka. W 2004 r. zorganizował wycieczkę do CHKO Moravsky Kras i spotkanie z kolegami Klubu Czeskich Turystów z Blanska. Te kontakty – obok poszerzania wiedzy o benedyktyńskich klasztorach (w Legnickim Polu był filią czeskiego klasztoru w Broumov), czeskich parkach krajobrazowych CHKO, odkrywania i poznawania historii pogranicza polsko-czeskiego – mają również dla E. Wiśniewskiego charakter sentymentalny, ponieważ na omawianych terenach mieszkają czescy repatrianci z Wołynia, skąd pochodzi nasz Bohater. W wiosce, w której się urodził, obok Polaków, mieszkali również Czesi i Ukraińcy.

W swym dorobku ma wiele publikacji, przede wszystkim jest autorem map turystycznych, m.in. „Wzgórza Strzegomskie” (1984), „Przedgórze Izerskie” (1989), „Park Krajobrazowy CHEŁMY” (1995), „Góry Izerskie” (1998). Jest współautorem z T. Gumińskim trzech wydań (2001, 2013 i 2019) „Legnica – przewodnik turystyczny” i autorem przewodników turystycznych: „Park Krajobrazowy CHEŁMY” (2013) i „Przemkowski Park Krajobrazowy” (2015). Opracował i wydał również: „Pomniki przyrody województwa legnickiego” (1991), „Szlak dookoła Legnicy – przewodnik” (1994), „Weekend w Parku Krajobrazowym CHEŁMY – przewodnik dla zmotoryzowanych” (1996). Jest współautorem wydawnictwa pt. „Park Krajobrazowy CHEŁMY” (1993), a wraz z Andrzejem Grocholskim przygotował „Przewodnik geologiczny po Parku Krajobrazowym CHEŁMY na Pogórzu Kaczawskim” (wyd. Instytut Geologiczny 1995). Ponadto napisał kilka artykułów do „Szkiców Legnickich”. Nie sposób wymienić tu całego dorobku E. Wiśniewskiego, podajemy zaledwie tylko wybrane wydawnictwa.

Edward Wiśniewski należy do grona wyróżniających się legniczan. Jest nadal aktywnym przewodnikiem PTTK promującym walory naszego miasta i okolic wśród coraz liczniej odwiedzających turystów.To pasjonat, regionalista, krajoznawca, przewodnik turystyczny i górski. Zarazem człowiek skromny. Aktywny do dziś i wierny pasji społecznikowskiego działania. Nie stroni od pióra, jest współautorem artykułu naukowego o Albrechcie Janderze (niemiecki historyk, nauczyciel, krajoznawca, twórca Towarzystwa Karkonoskiego Sekcja Liegnitz) w V tomie rocznika historycznego „Legnicki Almanach” (2023), wydawanego przez stowarzyszenie „Pamięć i Dialog”.

BARBARA MORAWIEC

Barbara Jolanta Morawiec prowadziła długoletnią działalność edukacyjną związaną z upowszechnianiem książki i czytelnictwa zarówno w środowisku wojskowym, jak i wśród mieszkańców Legnicy. Zajmowała się szeroką pojętą informacją i edukacją regionalną.

Dzięki jej zabiegom Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich aktywnie uczestniczyło w działalności kulturalnej i edukacyjnej Biblioteki. Autorka i współautorka licznych zestawień bibliograficznych służących środowisku naukowemu Legnicy, m.in. „Legnica w zbiorach regionalnych Legnickiej Biblioteki Publicznej”.

Jako przewodnicząca Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa” była pomysłodawczynią i organizatorem dwóch edycji festynów dla mieszkańców Legnicy „Raz na wojskowo!” (2004, 2005), na które pozyskano dotację z Ministerstwa Obrony Narodowej. W roku 2005 była pomysłodawczynią i głównym organizatorem sesji popularnonaukowej „60 lat polskiego Garnizonu w Legnicy”.

Będąc członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy i stowarzyszenia „Pamięć i Dialog” aktywnie uczestniczyła w pracy przy przygotowaniach i organizacji licznych sesji naukowych, konferencji, wystaw itp. popularyzujących historię Legnicy i regionu.

Od 2004 roku zaangażowała się w prace nad współpracą legnickich NGS-ów i tworzeniem platformy organizacji pozarządowych w Legnicy. Została członkiem pierwszej Społecznej Rady Konsultacyjnej, a później Miejskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego (I-IV kadencja) i Miejskiej Rady Seniorów, biorąc aktywny udział w szkoleniach, konferencjach oraz będąc inicjatorem i współorganizatorem wielu miejskich inicjatyw.

Od 2008 jest koordynatorem sekcji rękodzieła artystycznego „Złote Ręce” i pomysłodawcą organizowania od 2014 roku w centrum Legnicy Światowego Dnia Dziergania w Miejscach Publicznych.

W 2006 roku w plebiscycie „Panoramy Legnickiej” o tytuł „Legniczanina Roku” zajęła IV miejsce.

Za aktywność społeczną była wielokrotnie wyróżniana. Posiada odznaczenia i wyróżnienia:

Srebrny Krzyż Zasługi

Złoty, Srebrny i Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”

Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”

Zasłużony dla Kultury w Siłach Zbrojnych

Zasłużony dla Śląskiego Okręgu Wojskowego

Zasłużony Działacz Kultury

Złota Odznaka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego

Medal w Dowód Uznania za Zasługi dla Bibliotekarstwa i Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich

MAREK PORADOWSKI

Od szesnastu lat zatrudniony jest w Legnickiej Spółdzielni Mieszkaniowej, gdzie zajmował różne stanowiska – od Inspektora Nadzoru do Zastępcy Prezesa ds. Eksploatacyjno – Technicznych.

Wcześniej pracował jako kierownik budowy w Przedsiębiorstwie Budowy Obiektów Użyteczności Publicznej „Budopol” przy budowie Szpitala Wojewódzkiego w Legnicy, następnie na takim samym stanowisku w Przedsiębiorstwie Usługowo-Budowlanym „Cobex”, m.in. przy remontach obu Kościołów Pokoju w Jaworze i Świdnicy, a także przy pracach restauracyjnych Akademii Rycerskiej w Legnicy.

Marek Poradowski jest legniczaninem, silnie związany z miastem zawodowo i społecznie. Działa niemal od początku w stowarzyszeniu „Pamięć i Dialog”, będąc początkowo tylko jego członkiem, a ostatnio pracuje w Komisji Rewizyjnej. Jest jednym z tych cichych i skromnych Legniczan, którzy nie zabiegając o splendor, służą pomocą i radą innym. Swoim zaangażowaniem aktywnie wspiera wszystkie wydawnictwa Stowarzyszenia. Jest współautorem wielu programów i akcji realizowanych przez „Pamięć i Dialog” na rzecz miasta i budowy tożsamości Legniczan. Jest m.in. współtwórcą upamiętnienia miejsca zamieszkania Honorowego Obywatela Miasta Legnicy Tadeusza Gumińskiego tablicą pamiątkową.

M. Poradowski jest również współsponsorem i współfundatorem sprzętu dla Pracowni Digitalizacji Zbiorów Legnickiej Biblioteki Publicznej im. Tadeusza Gumińskiego. Dzięki temu pracownia zdigitalizowała już blisko 270 tys. stron różnych cennych dokumentów.

Od dziecka jest wiernym kibicem – najpierw MZKS Miedź Legnica, potem Klubu Miedzi Legnica. Nie opuścił żadnego meczu. Czynnie bierze udział w życiu społeczności kibiców tego Klubu. Interesuje się również historią miasta i okolic.

Zob. galerię zdjęć.