Mniejszości narodowe i etniczne
Wieloetniczna Legnica
Legnica od wieków była miejscem pobytu wielu narodowości i grup etnicznych, które współtworzyły kulturowe oblicze współczesnego miasta. Po zakończeniu II wojny światowej w Legnicy, ze względów historycznych, ekonomiczno-gospodarczych i politycznych przebywali: Niemcy, Rosjanie Żydzi, Ukraińcy, Łemkowie, Grecy, Macedończycy, Włosi i Koreańczycy. Przedstawicieli niektórych z wymienionych nacji dziś już wśród mieszkańców Legnicy nie ma, ustały bowiem przyczyny ich pobytu, czy też powody emigracji z ojczyzny. Wielu trwale zasymilowało się z polskimi mieszkańcami miasta.
Niezależnie od odrębności kulturowej społeczność mniejszości narodowych i etnicznych w Legnicy chętnie i aktywnie uczestniczy we wspólnych spotkaniach integracyjnych i prezentacji wielokulturowych. Przykładem takich integracyjnych imprez są: Piknik Narodów – organizowany w Legnickim Centrum Kultury, obejmujący prezentacje estradowe charakterystyczne dla poszczególnych społeczności oraz Wigilia Narodów – impreza organizowana przez Stowarzyszenie Kobiet Europy, na trwale wpisana w kalendarz imprez Legnicy. Niezależnie od uwarunkowań kulturowych i przekonań religijnych, przedstawiciele niemal wszystkich społeczności mieszkających w Legnicy, zasiadając przy wspólnym – wigilijnym – stole prezentują swoje zwyczaje, tradycje i potrawy świąteczne.
Wszelkie formy współdziałania z przedstawicielami mniejszości narodowych przeprowadzane są przy pełnym poszanowaniu odrębności kulturowej i tradycji poszczególnych społeczności. Zdecydowanie natomiast służą bliższemu poznawaniu się i integracji.
Obecnie w Legnicy wyodrębnione i zorganizowane społeczności mniejszości narodowych i etnicznych tworzą: Ukraińcy, Łemkowie, Niemcy, Żydzi i Romowie. Od kilku lat daje się zauważyć coraz większą integrację społeczności rosyjskojęzycznej. Nie posiada ona jednak statusu sformalizowanego.
Ukraińcy
Ukraińcy swoją liczebność w mieście i okolicy szacują na ok. 3.000 osób. Legnickie koło powstałego w 1990 r. Związku Ukraińców w Polsce zrzesza blisko ok. 120 członków, prowadząc działalność na rzecz integracji oraz kształtowania i utrwalania tradycji i kultury narodowej. Siedziba Związku znajduje się przy ul. Szkolnej 10, jednak prawdziwym centrum realizacji inicjatyw kulturalnych i patriotycznych, istotnym ośrodkiem aktywności tej społeczności jest ukraińskie liceum i gimnazjum przy ul. T. Szewczenka 10, obchodzące w 2012 r. 55-lecie działalności.
W 2007 roku w mury szkoły wbudowano tablicę upamiętniającą 60 rocznicę przesiedleńczej akcji „Wisła”. Rocznicy towarzyszył szereg wydarzeń i imprez kulturalnych oraz uroczystości religijne. Szkoła jest miejscem m.in. corocznej imprezy poświęconej poezji Tarasa Szewczenki, prób i koncertów chóru ”Połonyna” oraz młodzieżowego zespołu instrumentalno-tanecznego.
Od 2005 r. organizowany jest cykl imprez pn. „Ukraińskie klimaty”. Są to imprezy skierowane do ogółu mieszkańców miasta, prezentujące kulturę ukraińską w jej dawnej formie – folklor, muzyka cerkiewna – oraz współczesne kierunki w literaturze, plastyce, muzyce. Prezentacje odbywają się w różnych częściach miasta.
Łemkowie
Łemkowie to grupa etniczna aktywnie dbająca o rozwój i pielęgnację swojej historii i kultury tak materialnej, jak duchowej. Łemkowscy działacze społeczni szacują ich liczebność w mieście na ok. 2.000 -2.500 osób. Obserwowana tendencja wzrostu ich liczby w Legnicy jest efektem przenoszenia się Łemków z okolicznych wsi do miasta. Od 1989 r. działa Stowarzyszenie Łemków skupiające ok. 200 członków. Działalność ukierunkowana jest na integrację Łemków jako odrębnego narodu oraz badania naukowe historii i kultury. W siedzibie legnickiego koła przy ul. Z. Kossak 6 odbywają się cykliczne spotkania otwarte połączone z projekcjami filmów dokumentalnych o Łemkach. Odbywają się tu także lekcje języka łemkowskiego dla ok. 40 dzieci z Legnicy i okolic. Koło dysponuje biblioteką ze zbiorami ok. 400 woluminów. Wydawany i kolportowany jest dwumiesięcznik „Besida” i „Roczniki”, a także opracowania monograficzne.
Drugą organizacją łemkowską istniejącą w Legnicy jest Zjednoczenie Łemków. Skupia Łemków, którzy uważają się za część narodu ukraińskiego, tj górali ukraińskich z Karpat, obok Bojków i Hucułów. Organizacja centralną siedzibę posiada w Gorlicach, natomiast wokół Legnicy znajdują się liczne koła tej organizacji, także w Legnicy. Mają siedzibę wspólną ze Związkiem Ukraińców w Polsce przy ulicy Szkolnej 10. Organizacja w Legnicy liczy 67 członków. Organizuje w mieście spotkania integracyjne, koncerty, pokazy filmów, wystawy, wykłady, wyjazdy na Łemkowszczyznę, spotkania z ciekawymi ludźmi, warsztaty malowania pisanek, święta – kermesze. Współpracuje ze Związkiem Ukraińców w Polsce, Zespołem Szkół Ogólnokształcących Nr 4, cerkwiami i innym mniejszościami na terenie Legnicy. Kolportuje czasopismo-kwartalnik „Watra”.
Szczególnie aktywną działalność artystyczną, promującą kulturę łemkowską w świecie, promującą także Legnicę, prowadzi od 1991 roku Stowarzyszenie – Łemkowski Zespół Pieśni i Tańca „Kyczera”. Zrzesza on 60 osób oraz 40 dzieci ( w zespole „Kyczerka”). Zespół uczestniczył w festiwalach folklorystycznych m.in. w Portugalii, Indiach, Chinach, Meksyku, Indonezji, Rosji, Izraela i Peru. Stowarzyszenie jest organizatorem jednej z największych i wiodących imprez w Legnicy, szeroko znanej i cenionej za granicą – Międzynarodowego Festiwalu Mniejszości Narodowych i Etnicznych „Świat pod Kyczerą”. Festiwal prezentuje dorobek zespołów folklorystycznych niemal z całego świata, a stanowiących w swoich państwach mniejszość narodową.
Stowarzyszenie prowadzi również poprzez Pracownię Badań Łemkoznawczych działalność historyczno-dokumentacyjną oraz bibliotekę z prawie 5.000 woluminów. Aktywność Stowarzyszenia w sferze dokumentacyjnej znacznie wykracza poza granice Legnicy. W 2007 r. było współorganizatorem konferencji na Uniwersytecie Zielonogórskim pt.”Łemkowie, Bojkowie, Rusini” oraz konferencji „Federalistyczna Unia Europejskich Narodów” w Budziszynie. Stowarzyszenie zainicjowało organizację we Wrocławiu, Lubinie, Michałowie i Żdyni wystaw pn. „Łemkowie na Dolnym Śląsku 1947-2007”. Znaczącym wydarzeniem dla zachowania tożsamości dolnośląskich Łemków jest organizowana w Michałowie międzynarodowa impreza festiwalowo-piknikowa „Łemkowska Watra”. W 2013 roku po raz 33 uroczyście rozpalono Watrę. Wręczono też doroczne nagrody im. E. Drowniaka (Nikifora) za zasługi dla kultury łemkowskiej.
Niemcy
Reaktywowany w 1991 roku legnicki oddział Niemieckiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, którego siedziba mieści się przy ul. Krętej 14 b, skupia 100 członków pośród ok. 150 mieszkańców Legnicy pochodzenia niemieckiego. Przy stowarzyszeniu działa zespół artystyczny „Złoty Lew” kultywujący niemiecki folklor dawnych terenów Dolnego Śląska. Legniczanie pochodzenia niemieckiego aktywnie uczestniczą w różnorodnych imprezach związanych z tradycją historyczną Legnicy i regionu, a także organizowanych w innych miejscach Dolnego Śląska,. np. Szczawnie Zdroju, Jaworze, Krzyżowej. Poprzez Niemieckie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne aktywizują się na różnorodnych sympozjach, konferencjach, prowadzeniu kursów języka niemieckiego, współredagowaniu wydawnictw (np. w Legnicy: „Legnickie życiorysy”, „Legniczanie do 1945 roku”). Organizują też odczyty i lekcje historii o Śląsku w legnickich i dolnośląskich szkołach ponadpodstawowych. Utrzymują bliskie kontakty ze społecznością Goerlitz, byłymi legniczanami z Wuppertalu; organizują też spotkania ze śląskimi rodakami z zagranicy.
Żydzi
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce – Oddział w Legnicy (ul. Nowy Świat 7 a) zrzesza ok. 30 członków, blisko więc połowę tej społeczności zamieszkującej Legnicę. Stowarzyszenie organizuje spotkania związane z religią i obchodami ważniejszych świąt żydowskich. Spotkaniom towarzyszą występy artystyczne, m.in. aktorów i piosenkarzy z Warszawy czy z Izraela.
Przy ul. Chojnowskiej 10 funkcjonuje Gmina Wyznaniowa Żydowska, do której obecnie należą 44 osoby spotykające się na sobotnich modłach. Gmina prowadzi własną stołówkę, posiada też w Legnicy czynny cmentarz z domem pogrzebowym.
Romowie – Cyganie
W Legnicy mieszka od 120 do 135 rodzin romskich, liczących łącznie ok. 350 osób. Szacuje się, iż teren Dolnego Śląska zamieszkuje ok. 2.500 osób narodowości cygańskiej.
W celu kultywowania tradycji i kultury Romów oraz tworzenia warunków dla ich uczestnictwa w życiu społecznym, w 2004 roku powstało Stowarzyszenie Romów w Legnicy. Od tego też roku legniccy Cyganie zostali objęci wieloletnim programem rządowym – „Program na Rzecz Społeczności Romskiej w Polsce”. Udział w Programie pozwala Urzędowi Miasta, stowarzyszeniom i fundacjom realizować dla społeczności romskiej projekty w zakresie pomocy mieszkaniowej, edukacyjnej, kulturalnej, zdrowotnej. Pomoc w realizacji obowiązku nauczania wspiera 2 asystentów edukacji romskiej, a warunki życia i potrzeby socjalne monitoruje 2 romskich asystentów środowiskowych.
W sferze kultury – w pomieszczeniach Akademii Rycerskiej ćwiczy zespół folklorystyczny „Wędrowny Tabor”. Zespół występuje na imprezach festynowych i charytatywnych w Legnicy; zapraszany jest także na występy do różnych miast w Polsce.
Z inicjatywy i przy koordynacji Urzędu Miasta przez kilka lat odbywała się cykliczna impreza plenerowa prezentująca kulturę romską pn. „Tabor cygański – ocalić od zapomnienia romskie tradycje i zwyczaje”. Przy Legnickiej Bibliotece Publicznej powstało Centrum Dokumentacji Romskiej, które posiada bogaty zbiór cyganologiczny: książki, czasopisma, broszury, fotografie, filmy, wspomnienia legnickich Romów.